I. Đề văn thuyết minh
Đề văn yêu cầu em trình bày, giới thiệu hay truyết trình?
Đề văn yêu cầu thuyết minh vấn đề gì?
Em cần tìm hiểu những gì để thuyết minh cho vấn đề được đưa ra trong đề văn?
Ví dụ, với đề (2): Giới thiệu một tập truyện.
Yêu cầu thao tác: giới thiệu.
Đối tượng: một tập truyện.Đối tượng: một tập truyện.
Phạm vi kiến thức: tên tập truyện, xuất xứ (Nhà xuất bản nào, năm nào), hình thức trình bày (bìa, tranh ảnh,…), nội dung chính, ý nghĩa, có thể mua ở đâu,…
II. Cách làm bài văn thuyết minh
a. Bài văn thuyết minh về chiếc xe đạp.
b. Bài văn có bố cục: 3 phần.
Phần Mở bài (hai câu đầu): giới thiệu khái quát về chiếc xe đạp.
Phần Thân bài (Tiếp theo cho đến "chỗ tay cầm"): giới thiệu các bộ phận cấu tạo của chiếc xe đạp.
Phần Kết bài: Khẳng định tiện ích của xe đạp, dự báo về vai trò của chiếc xe đạp trong tương lai.
c. Bài văn trình bày nội dung theo trình tự các bộ phận của chiếc xe đạp: hệ thống truyền động, hệ thống điều khiển, hệ thống chuyên chở, các bộ phận phụ khác. Các nội dung đưa ra cụ thể, rõ ràng, chính xác đến từng chi tiết nhỏ.
d. Bài văn sử dụng các phương pháp: nêu định nghĩa; liệt kê; dùng số liệu; so sánh; phân loại, phân tích.
III. Luyện tập:
Tham khảo dàn ý sau:
Đề bài: Giới thiệu về chiếc nón lá Việt Nam.
a. Mở bài:
Chiếc nón lá Việt Nam là… (nêu một định nghĩa về chiếc nón lá Việt Nam)
b. Thân bài:
- Giới thiệu khái quát chiếc nón:
Hình dáng, màu sắc;
Nguyên liệu làm nón
Cách làm, nơi làm (những nơi làm nón nổi tiếng: Huế, Quảng Bình, Hà Tây,…);
Các bộ phận của chiếc nón
Giá trị sử dụng của nón
Giá trị văn hoá của nón: trang điểm, quà tặng, biểu diễn nghệ thuật
Ý nghĩa biểu tượng của nón lá Việt Nam;
c. Kết bài:
- Cảm nghĩ của em về chiếc nón;
- Cần giữ gìn nghề làm nón, nét đẹp văn hoá người Việt như thế nào?